ارگ راین 

ماندانا شهدادیان

 استان کرمان در جنوب خاوری ایران واقع شده و از شمال با استان‌های خراسان و یزد، از جنوب با استان هرمزگان، از خاور با سیستان و بلوچستان و از باختر با استان فارس همسایه است. کرمان از استان های تاریخی ایران است که در دوره های هخامنشیان، قاجار، ساسانیان و سامانیان تا به امروز تغییرات بسیاری نموده است که البته بناهای تاریخی، گیاهان و درخت های چند هزار ساله و سنگ نوشته ها و وسایل موجود در موزه ها بیانگر قدمت و تاریخچه این استان می باشند.

می توان گفت تاریخ این استان یکی از کهن ترین تاریخ های کشور ایران است. نام کرمان در دوره‌های قبل از اسلام، “بوتیا” و “کارامانیا” بوده است. برخی عقیده دارند که کرمان دگرگون شده کلمه «کریمان» است و عده‌ای نیز آن را مشتق از “کارمانیا” به معنی “جایگاه دلاوری و نبرد” ذکر می‌کنند.

ویژگی های طبیعی استان کرمان چیست؟

استان کرمان با توجه به ویژگی‌های طبیعی خود از دشت‌های مرتفع و فضا‌های کویری گسترده‌ای برخوردار است که برخی از آن‌ها همچون دشت‌ها و مناطق ییلاقی، مورد استفاده وسیع گردشگری قرار می‌گیرند و برخی دیگر مانند فضا‌های کویری مورد استفاده‌ی تور‌ها در صنعت گردشگری ایران قرارمی‌گیرند.

استان کرمان در کنار کویر بی انتهای خود و زیبایی‌های کویر از مناطق خاص ییلاقی و چشم انداز‌های زیبای زمین شناسی نیز برخوردار است. در این منطقه می‌توان چشم انداز‌هایی را دید که در دیگر نقاط کمتر یافت می‌شود. تپه یا رشته کوه‌های ماسه‌ای (تلماسه) که بر اثر وزش باد و جابه جا شدن ماسه‌ها پدید آمده و شکل و اندازه آن‌ها بر اثر وزش باد مدام در حال تغییر است از جذاب‌ترین قاب های تصویری استان کرمان به شمار می‌روند.

در زمان ساسانیان به این‌جا رائین می‌گفته‌اند که هم نام یکی از سرداران بزرگ و شجاع اردشیر دوم بوده و به معنای لغوی به قنات با شیب ملایم هم گفته می‌شود.

آثار تاریخی کرمان

بیش از ۶۰۰ اثر تاریخی ثبت شده در استان و شهر کرمان وجود دارد که باغ شاهزاده ماهان، باغ فتح آباد، ارگ بم، ارگ راین، بازار کرمان، روستای تاریخی میمند، حوزه تاریخی هلیل رود و… از آن جمله است.

ارگ چیست و برای چه ارگ ها ساخته شده اند؟

به قلعه‌های کوچک میان قلعه‌های بزرگ‌تر که محل انجام امور اداری توسط فرانروای شهر بود، ارگ می‌گویند. ارگ‌ها در حافظه‌ی تاریخ کشور ایران جایگاهی تعریف شده و منحصر به فردی دارند. به گونه‌ای که هنوز هم در شهرهایی از کشورمان شاهد این بناهای باشکوه هستیم که هرکدام قدمت و تاریخچه‌ی مربوط به خود را دارند.

ارگ راین

گفته می شود ارگ تاریخی راین با بیش از ۲۲ هزار مترمربع مساحت دومین سازه بزرگ خشتی جهان بعد از ارگ بم محسوب می شود. سازه ای تماشایی که در جنوب غربی شهر امروزی راین و بر بالای تپه ای در دامنه کوه هزار (کوه هزار با ارتفاعی معادل ۴۵۰۰ متر از سطح دریا در استان کرمان) واقع شده و از شهر و مردمان آن نگهبانی می کند و قدمت آن به پیش از اسلام و دوران ساسانیان باز می گردد.

در زمان ساسانیان به این‌جا رائین می‌گفته‌اند که هم نام یکی از سرداران بزرگ و شجاع اردشیر دوم بوده و به معنای لغوی به قنات با شیب ملایم هم گفته می‌شود. ارگ راین در زمان فرمانروایی میرزا حسین خان (راینی) یکی از دژهای فرماندهی وی به حساب می آمد.

میرزا حسین خان در زمان نادرشاه افشار زندگی و حکومت می کرد و پسرش در زمان فرمانروایی زندیه بر ایران، مسئولیت اداره قلعه را برعهده داشته است. این ارگ پس از پایان دوران حکمرانی زندیه محل زندگی نوادگان میرزا حسین خان می شود که نواده های این افراد هنوز در کرمان و شهر راین زندگی می کنند. در ولایت راین فرمانروایی پدر و پسر نشانه ای از محبوب بودن افراد در آن سرزمین بود تا جایی که در بسیاری از منابع این ارگ با نام ارگ میرزا حسین خان نامیده شده است.

ویژگی های معماری ارگ راین

در مورد معماری ارگ راین باید گفت که در بالای دیوارهای آن، کنگره های منظمی دیده می شود. جالب است بدانید که در داخل این ارگ همه چیز وجود دارد، از خانه های اعیانی گرفته تا محله های عوام نشین، مکتب خانه، آتشکده، بازار و انبار و… این ارگ تا حالا بارها مرمت و بازسازی شده است. دیوار دور قلعه هم به بیش از ۱۰ متر می‌رسد. یک سردر بزرگ در ورودی این قلعه وجود داشته که هنوز هم پابرجاست. نگهبانان از طریق منفذی که در سقف ورودی درست شده بود به پایین و محل ورود و خروج افراد دید داشتند و احتمالا از این طریق هم روی مهاجمان می‌توانستند مذاب بریزند یا تیراندازی کنند.