اقتدارگرایی کرونایی

روزگار کرونایی برای تفکرهای چپ در دنیا و راست افراطی در ایران فرصتی را ایجاد کرده تا اقتدارگرایی از مدل چینی و روسی را به رخ دموکراسی با حال و هوای اروپایی بکشند و بحران حاضر را بهانه ای بر مزیت حکومت‌های اقتدار طلب تفسیر نمایند.

بعضا خبرهای شیوع کرونا در جهان طوری پوشش میابد که چین در این مورد کاملاً موفق عمل کرده و غربی‌ها در مواجهه با آن ناکام مانده‌اند! کارآمدی چین در کنترل کرونا حاصل نوع حکومت تک حزبی و اقتدارگرای آن است و در برابر آن دموکراسی آسیب پذیر است و از پس مدیریت این بحران ناتوان مانده است!

ناگفته پیداست که یک حکومت اقتدارگرا مانند چین و روسیه در نبود احزاب مخالف و مختلف و رسانه‌های مستقل و آزاد با اقتدار تمام بر انحصار اطلاع رسانی دست می‌اندازند و به راحتی بر بسیاری از مشکلات و آمار ها پرده انداخته و خود را پیروز جلوه می‌دهند. و براستی کو امکان راستی آزمایی و کو صدای مخالف؟

اگر رسانه ها آزاد بودند!

هنوز آنچه بر سر پزشکی که در یوهان از شیوع این بیماری پرده برداشت و در آخر بر اثر این بیماری جان باخت، را در یاد داریم. و چه بسا با وجود رسانه های مستقل و فضای آزاد در یک جامعه باز، پرده از این بیماری زودتر بر داشته می‌شد و امروز جهانی در قرنطینه نمی‌بود.

گویی اقتدارگرایی در هر جای دنیا که باشد، نوعی قلدری را با خود به همراه دارد و به درمان همه مشکلات با بازداشت و زندان و اعدام می‌پردازد. خواه براستی مشکل باشند و خواه برای اقتدارطلبان مشکل تلقی شوند.

جای خالی نهادهای مدنی قدرتمند و شخصیت‌های منتقد، در نظام‌های اقتدارگرا و تک حزبی خالی‌ست تا بتوان اعداد و نمودارها را به چالش کشید.

 

شفاف بودن آمارها

در آن سوی دیگر اما، دولت های دموکرات به سختی می‌توانند بر مشکلات پرده‌پوشی کنند. حتی اگر پوپولیست‌هایی چون ترامپ هم بر سر کار باشند و تشویق به تزریق ضدعفونی کننده نمایند، هر عمل و ادعای آنها از سوی میلیون‌ها منتقد و هزاران نهاد ‌و رسانه و حزب مورد نقد و چالش قرار می‌گیرد. و در فضای آزاد رسانه ای جای کتمان و بازی با اعداد بسی سخت است. کوچکترین خطا یا دروغی چنان بمبی در رسانه ها می‌شود که بعضا بسیار فراتر از آن رفته و اغراق آمیز می‌گردد تا رئیس دولت و حزب حاکم را از چشم رأی دهندگان بیاندازند!

مطالعه این مطلب پیشنهاد می شود:

آمار بالای کشورهای غربی را می‌توان تفسیر بر شفاف‌تر بودن آنان نیز دانست که خود اهمیت دادن به شهروندان می‌باشد و این خود بسی جای تامل دارد.

دموکراسی یا اقتدارگرایی؟

با در نظر داشتن این موارد، مشخص است که دمکراسی‌ها نسبت به رژیم‌های اقتدرگرا در برخورد با بحران‌ها با وضعیت بسیار پیچیده‌تری روبرو می‌شوند؛ اما آیا می‌توان به این معنا اذعان داشت که اقتدارگرایی بهتر از دمکراسی است؟

گرچه دموکراسی‌ها بی عیب و ضعف نمی‌باشند اما با توجه به جنبه های مختلف، نسبت به دیگر مدل‌های حکومتی به قول کارل پوپر آزادترین، عادلانه‌ترین، خودنقادترین و اصلاح‌پذیرترین مدلی هستند که تا کنون وجود داشته است.

البته این بدان معنی نیست که این نظام ها و بعضا عملکرد و رفتارشان نقد پذیر نیستند ولی بایست توجه داشت که برای نقد و به چالش کشیدن حکومت ها نیازمند سازوکارهای دموکراسی گونه می‌باشد.