استفاده از مطالب، تصویرسازی ها، عکس ها، فیلم ها و پادکست ها با ذکر منبع و لینک مستقیم به وب سایت پلاك 52 بلامانع است.
آگاو یا خنجری را حتماً می‌شناسید. این گیاه برگ‌زینتی و زیبا، چند ساله و علفی بوده و بومی مکزیک و آمریکای مرکزی‌ست. شکل ظاهری برگ‌هایش، تداعی‌کننده گیاه آلوئه‌وراست و در بسیاری مواقع با این گیاه اشتباه گرفته می‌شود.
آگاو یا آگاوه، بیش از ۲۰۰ گونه دائمی دارد و با اینکه گیاه قرن نامیده شده، در شرایط مطلوب، حدود ۳۰ سال عمر می‌کند. از این گیاه برای طراحی فضای سبز خصوصاً در باغ‌ها و باغچه‌های صخره‌ای و پاسیوها، به وفور استفاده می‌شود.
مشخصات علمی
نام علمی: Agave americana
نام انگلیسی: Century plant
مشخصات ظاهری
برگ: برگ‌های آگاو، گوشتی، چرمی و ضخیم بوده و به رنگ سبز با نوارهای زردرنگ در حاشیه برگ‌ها (بسته به گونه) که ردیفی از خارهای بسیار تیز در لبه آن‌ها دیده می‌شود. این برگ‌ها در قسمت طوقه، ضخیم و آبدار بوده و در قسمت‌های انتهایی، نرم‌تر و انعطاف پذیرتر هستند. در انتهای برگ یک خار بلند وجود دارد. طول این برگ‌ها در گونه‌های مختلف به ۲ متر هم می‌رسد.
گل: گیاهِ بالغ (۶ تا ۱۰ سالگی) می‌تواند وارد فازگلدهی شود. در این شرایط، گل‌آذین خوشه‌ای بزرگ و مستحکمی از مرکز گیاه و بر روی ساقه آن ظاهر خواهد شد. ارتفاع این گل‌آذین، در گونه‌های مختلف بین یک تا ۸ متر خواهد بود. گل‌ها ناقوسی شکل و بلند، به رنگ‌های زرد، سبز و یا سفید هستند و ارزش زینتی چندانی ندارند. این گل‌ها پس از مدتی، تولید میوه‌هایی کپسولی شکل و قهوه‌ای‌رنگ کرده و در نهایت دانه‌های سیاه‌رنگ گیاه، از داخل آن، آزاد خواهند شد. در بسیاری از گونه‌ها، پس از تولید دانه، گیاه اصلی از بین رفته و پاجوش‌ها، گیاه جدید را ایجاد خواهند کرد.
برای مطالعه شما:
ساریگُل، گیاهی به قدمت افسانه تروا
از فلفل‌های دلمه‌ای در منزل خود لذت ببرید
نیازهای محیطی
نور: برگ‌خنجری، بومی مناطق گرمسیر است بنابراین آفتابدوست بوده و نیاز به نور کامل دارد. در زمان کاشت این گیاه در باغچه، زاویه تابش آفتاب باید در نظر گرفته شود و اگر این گیاه را داخل گلدان نگهداری می‌کنید، باید پنجره آفتاب‌گیر خانه‌تان را به آن اختصاص دهید.
دما: این گیاه در دمای بالا، رشد خوبی دارد. دمایی حدود ۲۰ تا ۲۸ درجه سانتیگراد برای آن مناسب است. ولی سرمای شدید را نمی‌تواند تحمل کند و از بین خواهد رفت.
آبیاری: خاک گلدان را غنی و حاوی کمپوست انتخاب کنید، زهکش مناسب گلدان برای آگاو بسیار مهم است. نیاز آبی این گیاه، متوسط بوده، به خشکی خاک مقاوم است و بسته به فصل، محل نگهداری و کاشت و همینطور دمای محیط، میزان آبیاری متفاوت خواهد بود اما به طور کلی از غرقابی کردن گلدان بپرهیزید چرا که باعث پوسیدگی و مرگ گیاه خواهد شد. در واقع، مرطوب بودن خاک کفایت می‌کند. دقت کنید که بین دو آبیاری، سطح خاک گلدان خشک باشد. از اسپری کردن حجم زیاد آب، روی برگ‌ها خصوصاً در فصول سرد سال، خودداری کنید. جمع شدن آب در محل تلاقی برگ‌ها، احتمال پوسیدگی و حتی ابتلا به بیماری‌های قارچی را بالا خواهد برد.
تکثیر
با وجود اینکه گیاه برگ خنجری بالغ، تواید دانه می‌کند، اما تکثیر این گیاه، عمدتاً از طریق پاجوش‌ها خواهد بود. در بهار یا تابستان، پاجوش‌هایی به طول ۱۰ سانتیمتر از گیاه مادری به دقت جدا کرده و در گلدانی حاوی کمپوستِ مخصوصِ گیاهان گوشتی بکارید. خاک را خیس کرده و گلدان را در دمای ۱۸ درجه سانتیگراد نگهداری کنید. پس از تولید ریشه کافی، پاجوش را به محل اصلی رشد منتقل کرده و بکارید.
کاربردها
در برخی منابع آمده است که از شیره برگ‌های این گیاه برای تولید داروهای سوء هاضمه، اسهال خونی، یرقان و نفخ استفاده می‌شود. همچنین در گذشته، از ساپونینِ موجود در عصاره برگ‌های آگاو در صنعت صابونسازی استفاده می‌شده است.