مهرناز تاج فر
سرمقاله شماره ۱۷ مجله پلاک ۵۲
می گویند پادشاهی به نام دیونیزوس دوم در ۴ قرن پیش از میلاد مسیح در سیراکوز در یونان با اقتدار حکمرانی می کرده است. یکی از درباریان به نام داموکلس همیشه عادت داشته که پادشاه را یک حکمران با صلاحیت و نمونه کامل خوشبختی و شادکامی معرفی کند.
روزی پادشاه برای اینکه داموکلوس هم این خوشبختی را تجربه کند، به او پیشنهاد می کند که جایشان را با هم عوض کنند. ضیافتی شاهانه ترتیب داده می شود و داموکلوس داستان ما در جایگاه پادشاه سرمست از خوشگذرانی بوده که ناگهان متوجه می شود شمشیری درست بالای سرش و به موی نازکی از اسب آویزان است و ممکن هر لحظه بر روی او سقوط کند و جانش را بستاند. این شمشیر، استعاره ای بوده از صدها خطری که هر لحظه در کمین پادشاه به ظاهر خوشبخت هستند. داموکلس سراسیمه از جای بلند می شود و اجازه رخصت می گیرد می گوید دیگر هرگز چنین آرزویی برای خوشبختی نخواهد داشت. از همان زمان شمشیر داموکلس به تمثیلی تبدیل می شود برای بیان روی دوم اتفاقات و واقعیت ها در زندگی که شاید از چشم دور بمانند ولی همیشه به صورت تهدیدی جدی و خطرناک بالای سر ما هستند.
از همان زمان شمشیر داموکلس به تمثیلی تبدیل می شود برای بیان روی دوم اتفاقات و واقعیت ها در زندگی که شاید از چشم دور بمانند ولی همیشه به صورت تهدیدی جدی و خطرناک بالای سر ما هستند.
مدتی است کووید-۱۹ زندگی بشر را در سراسر گیتی تحت تاثیر خودش قرار داده است. انسان های زیادی بیمار شده و خیلی ها جانشان را از دست داده اند. اما این ویروس کوچکِ قدرتمند، علاوه بر جان و سلامتی مردم، رزق و روزی آن ها را هم نشانه گرفت و بحران های اقتصادی کم سابقه ای را شکل داد. بحران هایی که شاید تاثیر آن بر زندگی ما به این زودی ها کم رنگ نشود.
بعضی کشورها از تکنولوژی روز و اپلیکیشن ها برای کنترل رفت و آمد و مراودات روزمره استفاده کردند تا بتوانند افرادی که با بیماران در تماس بوده و یا در اماکنی که بعدا آلوده شناخته می شوند، تردد داشته اند را شناسایی کرده و به سرعت به آن ها اطلاع دهند که با ریسک بیمار شدن روبه رو هستند.
این بیماری، جدید بود و از همان ابتدا برنامه های متنوعی برای مقابله با آن توسط کشورها و نهادهای مختلف ابداع و پیشنهاد شد. بعضی از این راه ها، سنتی تر بودند. مانند قرنطینه کردن مردم و انجام آزمایش از موارد احتمالی ابتلا به ویروس و افزایش پیوسته تعداد آزمایش ها تا جایی که همه مبتلایان شناسایی شده و بیماری به تدریج کنترل شود تا واکسن و درمان از راه برسد. اما بعضی کشورها از تکنولوژی روز و اپلیکیشن ها برای کنترل رفت و آمد و مراودات روزمره استفاده کردند تا بتوانند افرادی که با بیماران در تماس بوده و یا در اماکنی که بعدا آلوده شناخته می شوند، تردد داشته اند را شناسایی کرده و به سرعت به آن ها اطلاع دهند که با ریسک بیمار شدن روبه رو هستند و اقدامات لازم را برای جلوگیری از انتقال بیماری به سایرین به عمل آورند. یکی از کشورهای پیشرو در این حوزه کره جنوبی است که علیرغم نزدیکی به چین توانست با ردیابی بیماران احتمالی و اطلاع رسانی هوشمند، شیوع بیماری را به شکل مطلوبی مهار کند.
نکته ای که نباید فراموش شود بحث احترام به آزادی ها، حریم خصوصی و حقوق شهروندی مردم است. روزگاری نه چندان دور دانشمندان با هدف خدمت به بشریت، انرژی هسته ای را توسعه دادند اما حاصل کارشان به دست دولتمردان ناباب افتاد و انسان های زیادی جانشان را از دست دادند و مناقشات متعددی در شرق و غرب دنیا شکل گرفت و حالا سازمان ها و نهاد های بین المللی بزرگی باید شبانه روز تلاش کنند تا انرژی هسته ای دودمان بشر را به باد ندهد.
اما حالا که در بسیاری از کشورها شرایط شکننده اقتصادی ایجاب می کند که کسب و کارها و زندگی به تدریج به حالت عادی بازگردند، صحبت ها برای استفاده گسترده از نرم افزارها و اپلیکیشن های ردیابی هوشمند برای جلوگیری و یا کنترل موج های بعدی شیوع بیماری جدی تر شده است. این روزها تقریبا در دست هر کسی، تلفن هوشمندی وجود دارد و هیچ شکی نیست که استفاده از اپلیکیشن های ردیابی و داده کاوی می تواند نقش مهمی در مهار بیماری و برگرداندن زندگی ما به حالت بازی کند. اما نکته ای که نباید فراموش شود بحث احترام به آزادی ها، حریم خصوصی و حقوق شهروندی مردم است. روزگاری نه چندان دور دانشمندان با هدف خدمت به بشریت، انرژی هسته ای را توسعه دادند اما حاصل کارشان به دست دولتمردان ناباب افتاد و انسان های زیادی جانشان را از دست دادند و مناقشات متعددی در شرق و غرب دنیا شکل گرفت و حالا سازمان ها و نهاد های بین المللی بزرگی باید شبانه روز تلاش کنند تا انرژی هسته ای دودمان بشر را به باد ندهد.
به نظر من اگر قرار است از نرم افزارها و اپلیکیشن ها به صورت گسترده برای ردیابی انسان ها با هدف مقابله با شیوع بیماری ها استفاده کنیم، شاید بهتر باشد از همین حالا این کار با ابزاری یکسان توسط سازمان های بین المللی مانند بهداشت جهانی انجام شود تا آزادی و حریم خصوصی انسان ها به سیاست آلوده نشده و این بار شمشیر داموکلسی از جنس کووید-۱۹ بالای سر حقوق بشر قرار نگیرد. شاد و سلامت باشید.